O kamieniarzach, którzy nie lubią zdjęć

Zapraszam! krzyczy ktoś w oddali. Nie jestem pewna, czy to do mnie, ale w sumie do kogo by innego? Rozglądam się i szukam, skąd pochodzi zaproszenie. Robię ostatnie zdjęcie góry i chowam aparat do kieszeni. W końcu idę między ludzi, a oni tutaj nie lubią, jak ich się fotografuje. Skręcam w lewo i widzę młodą dziewczynę, która ponownie wykrzykuje zaproszenie. Siedzi trochę z boku większej grupy kamieniarzy. Podchodzę, uśmiecham się, mówię hello.

Ze dwie godziny wcześniej u stóp Jebel Kujur, Góry Czarownic, zostawia mnie kierowca boda boda – motocyklowej taksówki. Wiesz, gdzie jest centrum fitness Rock City? – pytam go, zanim usiądę z tyłu. Oczywiście! Oczywiście nie wie, więc kręcimy się u podnóża góry przez dobre pół godziny, zanim znajdujemy miejsce, do którego chcę dotrzeć. Bo tu wszędzie jest Rock City. Skalne Miasto. Miasto Kamieniarzy. A gdzieś w tym mieście nowe centrum sportowe, które na pewno nie mieści się w jednej z lepianek porastających zbocze Jebel.

Tutaj jest miejsce, gdzie rytualnie zabijają byki – Piotr rysuje czerwony kwadracik na kartce papieru, która ma być moja mapą. Dookoła i trochę dalej mają siedzieć kamieniarze i rozłupywać te swoje kamyki. Uważaj ze zdjęciami, jeśli chcesz fotografować, to najpierw spytaj. Pewnie będziesz musiała zapłacić. Zamiast pieniędzy możesz dać butelkę wody. Pamiętając o tych instrukcjach przed wyruszeniem na górę zaopatruję się w kilka dodatkowych butelek wody, których nikt potem ode mnie nie będzie chciał. Nie, dziękuję – mówi Harriet, uderzając młotkiem w kamień. Mam swoją – tłumaczy.

Zanim zawędruję do cuchnącego byczą krwią placu, dokąd prowadzi droga, którą z dużą dozą uporu mogłabym nazwać główną, postanawiam skręcić w jakąś mniejszą ścieżkę. Ta wije się ku górze, a ja mam ochotę najpierw na wszystko spojrzeć z odległej perspektywy. Po drodze spotykam kobietę siedzącą przy kupce kamieni. Nie tłucze ich, nie zbiera, po prostu siedzi, jakby na coś czekała. Uśmiecham się. Ona też. Mówi coś w języku zupełnie niepodobnym do czegokolwiek, co bym rozumiała. Odpowiadam pozdrowieniem po angielsku. Nie rozumie, ale się uśmiecha. Macha dłonią ku górze. Ja kiwam głową, że właśnie tam idę. Wspinam się dalej.

Nikt tu nie lubi, jak się robi zdjęcia – opowiada mi Harriet. Biali przyjeżdżają, robią, a potem co się z nimi dzieje? A co my z tego mamy? Niektórzy chcą płacić, ale co to za zapłata? Niektórzy pytają, inni nie. Dlatego cię zawołałam. Bo widziałam, że robisz zdjęcia. A to nie jest dobre. Możesz mieć kłopoty. Wyciągam aparat z kieszeni i pokazuję jej, że jedyne zdjęcia, jakie robiłam, to widoczki i panoramy. Lustrzankę z teleobiektywem, na której są zdjęcia kobiety, którą spotkałam wcześniej i nie znalazłam innego wspólnego języka jak uśmiech, przezornie zostawiam w plecaku. Jakie kłopoty? Za takie zdjęcia też? Dopytuję. Nie, te są w porządku. Ale jak robisz zdjęcia ludziom. Kiedyś jednego białego pobili, bo robił bez pytania. I zabrali mu aparat. Niedobrze.

Kiedy jestem na tym małym szczycie, w końcu zza chmur nieśmiało wygląda słońce. Siadam na wielkim, okrągłym kamieniu i obserwuję okolicę. Dżuba w oddali. Chatki kryte blachą falistą i lepianki ze strzechą u podnóża Jebel. Po lewej wielkie centrum fitness. Po prawej miejsce rytualnego uboju byków. I droga wgłąb góry – jeden wielki kamieniołom. Nad głową krążą jakieś drapieżne ptaki. Kobieta, którą spotykam po drodze zaczyna zgarniać małe kamienie do żółtego, plastikowego pojemnika, którego przeznaczeniem był kiedyś raczej transport wody, a nie kamieni. Obserwuję ją z daleka. Wypijam trochę wody z zapasów i wracam na dół.

Wędrując w dół zatrzymuję się przy kobiecie, która kończy napełnianie pojemnika kamieniami. Ona pokazuje coś na górze z uśmiechem. Ja gestykuluję, że widok. Że stamtąd widać taaaaak daleko, robię ruch ręką, pokazując na Dżubę. A potem wskazuję na kamienie, pytając wzrokiem, czy mi pokaże, co robi. Pokazuje. Wybiera drobne kamyki, które potem zaniesie gdzieś na dół, pewnie, żeby je sprzedać. Kiedy plastikowy pojemnik jest pełny sprawnie stawia go sobie na głowie. Musi ważyć sporo, ale nie robi to na niej wrażenia. Wyciągam z plecaka aparat, uśmiecham się pytająco. Ona też się nieśmiało uśmiecha. Robię jedno zdjęcie. Dziękuję. Po arabsku i w suahili. Mam nadzieję, że choć trochę rozumie.

Po co w ogóle chcesz nam robić zdjęcia? – dopytuje Harriet. Żeby pokazać rodzinie i innym ludziom, gdzie byłam i co robiłam. Wiesz, nie wszyscy mogą podróżować, a są ciekawi, jak żyje się w innych krajach. To im pokazuję. Co w tym złego? – tłumaczę niezgrabnie uderzając młotkiem w kamień i próbując go rozłupać, jednocześnie starając się uniknąć walnięcia w palec. Chwilę wcześniej Harriet pokazuje mi, jak się to robi. Monotonna praca. Wiesz, mam pomysł! Jeśli nie mogę pokazać was na zdjęciach, to może ty mi zrobisz zdjęcie, jak ja tutaj tłukę te kamienie? Pokazuję jej, co i jak nacisnąć. Grupka kamieniarzy posilająca się kawałek dalej, pod drzewem, zaczyna chichotać. Kto tu kogo fotografuje, co się dzieje? Harriet pstryka. Chwilę później pokazuję jej jakie zdjęcie zrobiła. No dobrze. To może i ty mnie sfotografujesz? – pyta po chwili.

Rozmawiamy z Harriet jeszcze trochę. Opowiada mi o sobie i o pracy. Przyjechała tu z Ugandy za pracą. Ma siedemnaście lat, w Sudanie Południowym od roku. Chce zarobić wystarczająco, by móc wrócić do kraju i opłacić sobie szkołę. Chciałaby, żeby wysłać jej zdjęcie, ale niestety nie ma adresu e-mail. Przywieź je, jeśli kiedyś znowu tu przyjedziesz. Jeśli przyjadę, to przywiozę.

Cieszę się, że tu jesteś! Mam nadzieję, że spodobał Ci się i zaciekawił ten wpis. Jeśli tak, to będzie mi niezmiernie miło, gdy klikniesz Lubię to, dodasz +1 i podzielisz się wpisem ze znajomymi albo dołączysz do dyskusji! To dla mnie ważne, bo pokazuje, że warto dalej pisać. Masz uwagi, komentarze, pytania? Nie wahaj się, napisz! Cieszę się z każdego sygnału od Ciebie! Dziękuję :)

- Ewa a

Wydrukuj lub zapisz PDF